A.F.A.M. Wetzer, 24 juli 2009
Handelskade 10-7
functie: woonhuizen
Achter de voorgevel
Sigaren, opslag en wonen
door Henny Molhuysen|
De Handelskade krijgt momenteel een flinke opknapbeurt. De pakhuizen van honderd jaar geleden worden getransformeerd in luxe appartementen. Daarvoor is kennelijk genoeg belangstelling! Vandaag nemen we een kijkje achter de voorgevel van: Handelskade 7-10. Het terrein aan de Handelskade was omstreeks 1400 al bebouwd. De handelsstad te 's-Hertogenbosch voer met haar schepen ondermeer naar de Oostzee en de Rijn op, bracht allerlei produkten mee en vervoerde de Bossche specialiteiten naar elders. Het moet er in de 15e eeuw, de Brabantse Gouden Eeuw, een drukte van belang geweest zijn. Aan deze drukte kwam in het midden van de 17e eeuw een abrupt einde. Het fort Willem-Maria, populair genaamd De Papenbril en nu bekend als De Citadel, werd aangelegd en er moest een vrij schootsveld op de stad zelf komen. Het gehele gebied tussen de straten Jan Heinsstraat, Handelskade en Zuid-Willemsvaart werd geheel gesloopt. Er ontstond een kale vlakte, De Plein genaamd, die enkel als exercitieterrein werd gebruikt. In het laatste kwart van de vorig eeuw verloor 's-Hertogenbosch de functie van vestingstad en mochten de (voormalige) militaire tereinen binnen de wallen worden bebouwd, ook De Plein. De bebouwing aan de Handelskade dateert van ca. 1880-1890. Het pand Handelskade, thans genummerd 7-10, is eveneens in die periode gebouwd. Het was bestemd als een sigarenfabriek. La Paz stond er guidelijk als een merknaam boven. In die periode rond de eeuwwisseling werkten er vele duizenden Bosschenaren in de sigarenindustrie. Flinke klappen kreeg men daar tijdens de Eerste Wereldoorlog: de import van tabak lag geheel stil. Juist in die jaren werd er door de sigarenmakers gestaakt. In 1914 zorgde de invoering van een stukloonregeling voor een forse inkomstendaling. Dus werd er gestaakt. Omstreeks 1920 sloten - al was de oorlog afgelopen - de meeste sigarenfabrieken hun poorten. Vele werkloze Bosschenaren moesten worden omgeschoold. De leeggekomen panden aan de Handelskade kwamen in een openbare veiling. Jos Beekwilder liet ze door een stroman aankopen. Erg geodkoop, schrijft zijn zoon Harrie Beekwilder later, want andere gegadigden dachten wijselijk: „Wat moeten wij opbieden tegen zulk een machtig heer; dan jagen wij alleen de prijs maar op.” Jaloers waren zij zeker wel, toen de vrachtwagens van Beekwilder er terecht kwamen. In 1940 vierde het Expeditie, Meubeltransport en Veembedrijf Beekwilder het vijftigjarig bestaan. Inmiddels bezat men meer panden aan de Handelskade. Erg druk met de opslag van goederen was het in de periode oktober 1944 - mei 1945. Het zuiden was bevrijd en het noorden van ons land hongerde. De in 's-Hertogenbosch opgeslagen levensmiddelen werden bij capitulatie in grote colonnes naar de hongerende medeburgers vervoerd. De Handelskade verloor haar functie van overslaghaven en de transportondernemingen verdwenen. Er kwam een duidelijke toekomst aan, maar door het opknappen van de 19e-eeuwse panden en ze geschikt te maken voor bewoning krijgt de Handelskade na een eeuw weer een geheel nieuwe functie, beter passend in de Bossche Binnenstad. |
Brabants Dagblad donderdag 25 augustus 1994
Artikelen
| 1994 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Sigaren, opslag en wonenBrabants Dagblad donderdag 25 augustus 1994 |
Adresboeken
Handelskade 10
Handelskade M 21 (????)
| 1908 | C.Th.M. Houtman (fa. Th. Houtman) sigarenfabrikant |
Handelskade 10 (1909)
| 1910 | C.Th.M. Houtman (fa. Th. Houtman) sigarenfabrikant |
| 1919 | firma Th. Houtman (sigarenfabriek) |
Handelskade 9
Handelskade M 22 (????)
| 1908 | C.Th.M. Houtman (fa. Th. Houtman) sigarenfabrikant |
Handelskade 9 (1909)
| 1910 | C.Th.M. Houtman (fa. Th. Houtman) sigarenfabrikant |
| 1919 | C.Th. Houtman (sigarenfabrikant) |
| 1928 | Chr.Th.M. Houtman |
| 1943 | H.L.A.M. Beekwilder (expediteur) - Jos. Beekwilder (expeditie- meubeltransport- en veembedrijf) - Geldersche Lederhandel (p/a fa. Jos. Beekwilder) handel in schoenfornituren |
Handelskade 8
Handelskade M 23 (????)
| 1908 | fa v.d. Broek en v. Geffen (kaashandel) |
Handelskade 8 (1909)
| 1910 | J.A.A. v. Geffen (fa. v.d. Broek en v. Geffen) kaash. |
| 1919 | van den Broek en van Geffen (N.V. kaashandel) |
| 1923 | Jacobus A.A. van Geffen (kaashandelaar) - Jacobus J.M.A. van Geffen (kaashandelaar) - Theodorus A.J. van Geffen (kaashandelaar) |
| 1928 | J.A.A. van Geffen |
| 1943 | Van den Broek en Van Geffen N.V. (kaashandel) - Th.A.J. van Geffen (koopman) |
Handelskade 7
Handelskade M 24 (????)
| 1908 | fa. van den Broek en van Geffen (kaashandel) |
Handelskade 7 (1909)
| 1919 | van den Broek en van Geffen (N.V. kaashandel) |
| 1943 | van den Broek en van Geffen (N.V. kaashandel) |
Bossche Encyclopedie |